We leven vaak van dag tot dag. Ochtend, middag en avond. Het vierde deel van die 24 uur tanken we onbewust bij tijdens de slaap. Want o, wat zijn we moe. De tijd vliegt voorbij, voordat je het weet is er weer een week van 7 dagen om. Hebben we wel ruimte in ons leven om aandacht te besteden aan andere, dan praktische zaken?
Leven in een gefixeerde wereld of nog erger
Dat we ons zo druk en moe voelen, zo met onze tijd en energie omgaan, komt wellicht ook omdat ons normale leven zich afspeelt in wereld nr 48, de wereld van praktische zaken waarin we veel doen op onze automatische piloot. In deze wereld hoeven we geen aandacht te geven aan al die eerdere werelden met lagere nummers, als we dat niet willen. We komen onze tijd toch wel door, ook zonder besef van het hogere in ons, van de werkingen van krachten en essenties binnen het universum en dus ook binnen onszelf. Maar we voelen dan geen ruimte in onszelf, we hebben geen ruimte over.
In wereld nr 48 worden dingen meer en meer gefixeerd en kosten dingen meer moeite. We denken dat vooruitgang betekent dat we in de tijd steeds verder afdrijven van onze oorsprong, de oerknal, de toekomst in. En daarbij vergeten we dat wijzelf ervoor kunnen zorgen dat de toekomst iets brengt wat ons echt toe komt.
In beweging komen om vastgeroeste patronen te ontspannen en los te laten
Want volgens het enneagramsymbool is alles cyclisch van aard. Het geeft aan dat we in beweging moeten blijven en dus ook dat terugkeren naar essenties erbijhoort. Dat terugkeren betekent dat we ons onze essenties herinneren, ons steeds herbronnen op wat we echt willen, onze creatieve wil constructief blijven gebruiken en niet verstarren. Niet verstarren zorgt voor ontspanning, flexibliteit en uiteindelijk het kunnen loslaten van patronen die je gevangen houden. Ook al zijn ze in de kern ontstaan om je te helpen met leven, als patronen verworden tot een automatische piloot, reageer je niet meer effectief op wat er zich in je leven allemaal aandient aan verschillende situaties. Leven in het hier en nu betekent minimaal tegelijkertijd leven in drie werelden en vaak is dat wereld nr 48 met uitschieters naar die van nr 24 (beweging, cyclisch, levendig) en nr 96 (star, lineair, doods). Daarnaast kunnen we dan soms een glimp opvangen van nog hogere werelden (met lagere nummers).
De wereld van misleiding
Ik ben het met Gurdjieff eens dat als we met onze aandacht alleen leven in deze wereld van alledag, wereld nr 48, we nooit ons potentieel ontwikkelen. We worden dan tijdens ons leven niet wie eigenlijk in wezen zouden kunnen zijn, we blijven hangen in gefixeerde patronen en er is dan geen sprake van evolutie. De kans is dan ook groot dat we onbewust afzakken naar wereld nr 96, die Gurdjieff de wereld van misleiding noemde. In deze wereld nr 96 wordt namelijk materie aangezien voor iets essentieels in plaats van voor iets existentieels. Kan in werelden 1, 3, 6 en 12 alles razendsnel en flexibel bewegen (denk aan de lichtsnelheid), in wereld nr 96 komt alles zowat tot stilstand, versteent, wordt koud en kil.
Ruimte , tijd en essentie: de laatste drie kruispunten
In het enneagramsymbool hebben we nu bijna alle punten, vormen en kruiswegen benoemd. Er zijn er nog drie die ik niet expliciet een plek in het symbool heb gegeven (ruimte, tijd, essentie). Deze drie punten liggen niet op de zijden van de driehoek, maar wel binnen de cirkel. Ik heb in het werk van de leerlingen van Gurdjieff gezocht naar de plek van deze punten, maar heb het, zelfs in het vierdelige dikke standaardwerk van zijn leerling J.C. Bennett, die het nogal onleesbare werk The Dramatic Universe, vol 1 t/m 4, schreef, niet expliciet gevonden. Ik heb zelf dus onderstaande conclusies getrokken, op grond van mijn kennis en ervaring van werken met het enneagram als hulpmiddel om je te ontwikkelen.
- Het eerste van de drie punten is de top van de ‘zevenpoort’, recht onder het punt nummer 9, een kruising van lijnen 1-7 en 2-8. Dit punt staat volgens mij symbool voor het begrip essentie. De interactie tussen de principes Ordening (1) versus Wisselwerking (7) kruisen hier die van Machtsverheffing (2) versus Vrijheid (8). De drie vormen van intelligentie zijn hier allemaal bij betrokken.
- Het tweede overgebleven punt ligt vlakbij punt 7 en 8 en dat punt staat symbool voor het begrip ruimte. Mensen die veel stilstaan op punt 7 en 8 nemen letterlijk veel ruimte in en stralen dat ook uit. Mensen die stilstaan op punt 6 of 5 doen dat juist veel veel minder.
- En het derde niet benoemde punt staat vlakbij punt 1 en 2 en staat volgens mij symbool voor het begrip tijd. Mensen die stilstaan op punt 1 en 2 vergeten de tijd, zodra zij iets doen wat zij graag willen. Mensen die stilstaan op punt 3 en 4 voelen echter altijd dat zij tijd te weing hebben, willen dus efficiënt zijn en iets creëren alsof dat gisteren al klaar moest zijn.
Wiskunde, fysica: onderzoek naar de kleinste deeltjes geven inzicht in het grotere geheel
En zo bevat het enneagramsymbool uiteindelijk 24 punten en 9 lijnen, samen geven zij het getal 33. Het is een symbool dat iets weergeeft tussen wereld nr 24 en nr 48. Hoe leuk is het trouwens als ik in februari 2022 in de Volkskrant lees dat een wetenschappelijk experiment om het gewicht van een neutrino te wegen, is geslaagd en dat dit deeltje afgerond 0,0000000000000000000000000000000014 gram weegt. Er staan 33 nullen, inclusief die voor de komma, voor de cijfers 14. Wedden dat de volgende cijfers achter de komma 2857142857 etc. zijn? Het neutrino is het deeltje waarover de natuurkundigen op dit moment aangeven dat het de sleutel vormt voor tot zaken die nog niet begrepen worden, zoals de donkere materie in het heelal. Steeds weer lees ik dat uit modern wetenschappelijk onderzoek diezelfde getalsverhoudingen terugkomen. Is dat toeval? Dat zal ik nooit zeker weten. En met die onzekerheid is goed te leven.
De kaart is niet het gebied
Het enneagram als symbool geeft dus de eerste vier, hogere werelden weer en daardoor herinnert het ons aan het hogere in onszelf. Het symbool is een wegwijzer, een kaart, dat ons kan helpen om ons te ontwikkelen, onze essentie terug te vinden. Deze kaart is niet het gebied van je eigen leven, het is wel een hulpmiddel om dat leven te kunnen leiden. Als je tijdens je reis door het leven constant op een kaart kijkt, dan vergeet je te genieten van wat je ervaart en van je omgeving. Maar als hij in je rugzak zit, dan is het fijn als je hem zo nu en dan kunt raadplegen.
Mensen indelen in nummers is niet aan te raden
Veel mensen gebruiken het enneagram om zichzelf en anderen een nummer (1/ m 9) toe te wijzen en die mensen dan alleen nog maar als representant van dat nummer te beschouwen. Wat gebeurt er als je dat doet? Dan identificeer je jezelf of een ander met een enneapunt (en dus een bepaalde automatische piloot) op de cirkel, en dit ‘persoonlijkheidsprofiel of enneatype’ ga je dan al gauw als excuus gebruiken voor gedrag van jezelf of die ander. Een excuus om gefixeerd te blijven hangen in eenzijdig en beperkt gebruik van je krachten, te stagneren in processen, in één-puntige principes. Of een excuus om je te identificeren met 1 centrum van intelligentie (‘jij bent een doener, ik een denker, en zo ben ik nu eenmaal), een gebrek aan zelfreflectie en nooit toe te komen aan het ontdekken van je 'ware zelf' dat alles in de cirkel bevat. Dat is echt niet aan te raden. Het enneagram gaat in essentie over beweging.
Keuzevrijheid creëren als ontwikkelingsweg
De bedoeling volgens mij is om, als je merkt dat je eenzijdig of één-puntig bezig bent, en een fixatie van een enneatype herkent, eraan te gaan werken dat die fixatie wordt opgeheven, dat alle nummers (en de rest van waar het symbool van het enneagram voor staat) binnen je bereik komen en je tegelijkertijd in wereld nr 24 of hoger kunt gaan leven. En je kunt anderen daar ook bij ondersteunen. Want alle werelden bestaan tegelijkertijd, in het hier en nu. Aan jou de keus, het is gewoon een kwestie van bewustzijn, van met aandacht in beweging komen. De volgende vragen gaan daarom over relevante keuzes in je leven:
- Welke principes geef jij vorm in de wereld?
- Wat heeft de wereld volgens jou nodig?
- In welke wereld of levenssfeer ben jij actief als persoon?
- Wat wil jij in deze wereld creëren of toevoegen?
- Welke patronen ontdek jij in de wereld van vandaag?
- Draait alles in de wereld om jou of geef jij een eigen draai aan de wereld?
- Hoeveel energie en tijd heb jij beschikbaar voor welk idee?
- Welke wegwijzer of kaart raadpleeg jij in je leven als wegwijzer?
- Hoeveel ruimte is er in jouw leven voor je eigen wereld?
