Elk proces dat bestaat uit iets doen begint met iets willen. Vanuit die wil gaan mensen gericht aan de slag of functioneren. Tussen Wil en Functie ligt ons Zijn. Wil, Functie en Zijn zijn de namen van drie essenties of creatieve impulsen die symbolisch worden weergegeven met de open punten van de driehoek. Je zou ook kunnen zeggen dat ze effecten zijn van de integratie van de drie krachten die scheppen, instandhouden en transformeren. Zijn is er altijd: de Wil is er, het Functioneren is er. Of jij dat nu wilt of niet. Ook moeilijk om te zeggen wat hier nu oorzaak en gevolg is. Maar het eindproduct van je handelen is zeker dat er iets nieuws ontstaat, dat daarna bestaat. Heb je iets gedacht, kun je het niet meer niet denken. Wel onbewust tijdelijk vergeten. Is het dan echt weg?
Je niet van je eigen wil bewust zijn, hem negeren en verdoven uit angst of schaamte
Vaak weten mensen ergens wel wat ze willen, maar negeren of verdoven ze de eigen wil. Dat negeren heeft meerdere redenen.
Aan de ene kant hebben ze dan angst voor zichzelf, voor hun eigen macht, hun invloed, hun sterke kracht. Ze vragen zich bijvoorbeeld af wat er allemaal wel niet zou kunnen gebeuren door die kracht en waar ze dan afscheid van zouden moeten nemen, als die kracht iets kan vernietigen. Wat, als ze de eigen wil echt serieus zouden nemen?
Aan de andere kant zijn ze dan bijvoorbeeld bang voor anderen: huiverig voor kritiek, afwijken, nieuwe kansen, irreële verwachtingen en negatieve effecten voor andere mensen. En dus is je wil negeren vaak de eerste optie. Maar daardoor ga je leven als een zombie, doe je alleen nog wat er van je verwacht wordt door anderen.
Het eerste stadium: bewustwording van wat je wilt door wakker te worden, een creatieve start
Het eerste stadium in een maakproces of in je eigen leven is dus: wakker worden! En je bewust worden van je eigen wil. Neem die serieus. Onderzoek wat je wel of niet wilt en waarom. Weeg de zaken die een rol spelen af. Hoe kom je aan dit verlangen? Wat zal vervulling van deze wens je brengen? Wat wil je doen, wat is de functie en betekenis ervan en wat het gevolg als het bestaat? Dit eerste stadium noemen we in het enneagram: ‘State of Will’. Dit bewustwordingsproces wordt aangestuurd door het mentale centrum.
Het volgende stadium: er zodanig werk van maken dat het werkt of functioneert, een praktische uitvoering
Het tweede stadium bestaat uit het daadwerkelijke gaan maken, er een concrete vorm aan gaan geven. Het idee gaat leven en letterlijk en figuurlijk ruimte innemen. Dat maken gaat het best als je er echt je best voor doet, je ermee identificeert en er doelgericht voor gaat. Als je er warm voor loopt, enthousiast. Als je het met je hele ziel en zaligheid doet, er hart voor hebt. De gedachte of het verlangen gaat door het doen dan over in een concreet iets dat een bepaalde uitwerking heeft en een betekenis krijgt. Zo benut je alle mogelijkheden tot verwerkelijking van de wil, de wil verandert in iets concreets en functioneels. Het tweede stadium heet dan ook ‘State of Function’. Dit concrete uitvoeren wordt aangestuurd door het buikcentrum.
Het laatste stadium: ervoor zorgen dat je werk blijft bestaan, verantwoordelijkheid voor het resultaat
En tenslotte nadert datgene wat je hebt gemaakt zijn voltooiing. Je gaat het proces afronden. Je hebt al doende steeds iets tot stand gebracht dat een eigen leven is of kan gaan leiden. Los van je zelf krijgt wat je hebt gemaakt een plek in de wereld, materieel of immaterieel. Jij bent er verantwoordelijk voor dat het er is. En ook als het straks fysiek niet meer bestaat, dan nog blijft de betekenis en gevoelsmatige werking vaak overeind. Je hebt iets voor elkaar gekregen, een beweging in gang gezet, er is iets fundamenteels veranderd dat niet meer is terug te draaien, en vanaf nu bestaat datgene in lichaam (materie), geest of ziel. Misschien moet je er ook nog voor zorgen dat het blijft bestaan. Ken je dat liedje van Bram Vermeulen waarin hij zingt; "Ik heb een steen verlegd in de rivier, niets zal meer hetzelfde zijn?" Dat gevoel. Omdat dingen niet terug te draaien zijn, is het zaak dat je goed nadenkt over wat je wenst met heel je hart. Het derde stadium van een maakproces heet 'State of Being’. Deze 'staat van zijn' wordt aangestuurd door het hartcentrum..
Weten wat je wilt en hoe dat kan uitpakken
Bij alle drie de stadia is er vaak een trigger van buiten nodig die ervoor zorgt dat het proces verder kan gaan en niet halverwege stagneert. Op zijn tijd is er een stimulans, een vraag, een inbreng nodig, waardoor elke wil wel of niet verder vorm krijgt en betekenis. Door die interactie met je omgeving krijg je een idee van resultaten en gevolgen van je voorgenomen handelen. In elke coachtraject komen deze drie samenhangende zaken van Wil, Functie en Zijn heel vaak langs, omdat mensen vaak bezig zijn met moeilijke keuzes maken. Wat is het wat ze willen bereiken? Hoe gaan ze dat aanpakken? Zijn de gevolgen te overzien? Ik stel hen dus regelmatig deze negen vragen:
- 1 Wat maakt dat je je van deze wens bewust bent?
- 2 Wat heb je nodig om dit te verwezenlijken?
- 3 Hoe weet je dat deze wens echt alleen van jou is?
- 4 Hoe ga je verder als wat je wilt niet mogelijk blijkt te zijn?
- 5 Wat betekent deze wens of deze uitvoering voor jou?
- 6 En wat als deze wens nu eens niet goed uitpakt?
- 7 Wat verandert er nu wezenlijk als deze wens echt in vervulling gaat?
- 8 Waarvan moet je wellicht afscheid nemen als je deze wens uitvoert?
- 9 Hoeveel ruimte geef jij aan je eigen wil, als je wakker bent geworden?
Het platte vlak wordt driedimesionaal: alles wat je maakt neemt ruimte in
De wijsgeer Gurdjieff dacht dat de begrippen Wil, Functie en Zijn gevolgen of 'uitwerkingen in de geest' zijn van de drie basiskrachten (scheppende, transformerende en verzoenende kracht) en noemde dit geheel 'wereld nr 6'. In deze wereld verandert het platte, tweedimensionale vlak van wereld nr 3 naar een driemensionale en ontstaat er ruimte. Ruimte om iets te maken. Als je kijkt naar de vragen hierboven, dan zie je dat de antwoorden die je kunt geven, altijd ook betrekking hebben op het begrip ruimte geven, nemen of krijgen.
