Wat zijn relationele competenties? En hoe kun je meten of iemand ze beheerst? Wat voor de ene relatie werkt, werkt voor de andere niet. Het hangt af van je persoonlijkheid, je wensen, de context en de aard van je relatie. Zijn er objectieve criteria als het over zelfinzicht en je bewegen in relaties gaat? Ja, die zijn er. Die staan in de 3e bewegingswet van verbinding. Tegenstellingen overbruggen, zienswijzen samenbrengen, winnen zonder verliezers, dat kan!
Relationele competenties zorgen ervoor dat iedereen zich prettig voelt in hetzelfde vaarwater
De een doet er dan maar het zwijgen toe, terwijl de ander doorratelt. De een stelt alles ter discussie met ‘ja, maar is het niet zo dat..?’ De ander durft niets meer te vragen of voor te stellen. De een laat met haar houding zien wie hier de baas is, de ander slaat zijn ogen neer. Voorbeelden van actie en reactie in een sociaal systeem. Men kan hier prima zwijgen, ratelen en ogen neerslaan. Het heeft ook effect, maar het is geen relationeel competent gedrag.
Competent gedrag kenmerkt zich doordat het in overeenstemming is met ongeschreven regels die in sociale systemen een rol spelen. Die regels gaan over ordening, balans in geven en nemen, erkenning en waardering tonen. Iedereen kan in zijn eigen sociale systeem nieuwe kleuren in de blauwe lucht ontdekken. Vooral als je even rustig gaat stilzitten en eerst waarneemt wat er allemaal onderdeel is van je eigen systeem. Dan kom je verder, ook als de wind niet waait.
Hoe verkrijg je duurzame relationele competenties, een vruchtbaar resultaat?
Reflecteren op je gedrag? Rollenspelen? Een trucje aanleren? Wanneer is iets oefenen eigenlijk zinvol om te doen? Pas als iets bij je natuurlijke drijfveren past, zal het blijvend en vruchtbaar resultaat opleveren. Je kunt ook de insteek nemen om jezelf en je manier van doen te vergelijken met een model. Kom bijvoorbeeld naar een workshop over het enneagram van de relaties (en herken je eigen dynamieken die op je interactie invloed hebben) en doe van alles wat!
Effectiviteit meten van trajecten: ben je vaardiger geworden, is je leerdoel gehaald?
Je kunt natuurlijk aan het begin en einde van een traject turven hoe vaak je bepaald gedrag vertoont. Hoe vaak je elkaar niet laat uitpraten, hoe vaak je je onbegrepen voelt, hoe vaak er een ijzige stilte valt. Maar mensen zijn geen boten in een sluis waar het water stijgt of daalt met een vaste regelmaat: als ik zus doe, dan is dat het gevolg. Als je zo een traject insteekt, meet je volgens mij achteraf vooral kwantiteit (dat wat qua proces makkelijk meetbaar is) en geen kwaliteit (dat wat complex is en gebaseerd op inhoudelijke criteria). Daarom monitor ik voortuitgang en de effectiviteit van onze gesprekken en activiteiten op een andere wijze. Dat doe ik soms met de Coachmonitor van NOBCO. Ik geef echter verreweg de voorkeur aan een grondig evaluatiegesprek over allerlei aspecten en eerder met jou afgesproken individuele criteria waaraan we zouden kunnen merken of jij op je coachvraag een helder antwoord hebt gekregen.
